Blog honi buruz

Blog honen helburua fisika eta matematika gaiak, nahiz eta teknikoki konplexuak izan, hizkuntza errazean irakurlego zabalarentzat iristaraztea da, euskaraz. Azken berriez baino gehiago arlo hauen gai interesgarrienetaz, sakonenetaz, eta harrigarrienetaz arituko gara. Hala nola, erlatibitatea, mekanika edo fisika kuantikoa, korden teoria, errealitatea, zenbakien teoria, eta abar luze bat. Euskara izango da gure hizkuntza, sarean dauden euskarazko baliabide urriekin bat eginez.

Eta txioka hemen: https://twitter.com/mendibero


Iruzkinak

Argitaratu iruzkina

Sartu hemen zure iruzkina

Blog honetako argitalpen ezagunak

Gainezarpen kuantikoa

Irudia
Fisika kuantikoko ezaugarri nagusietako bat Egoera Gainezarpena da. Honi esker ulertu ahal izango ditugu, formalitate apur batez, Schrödingerren katuaren paradoxa, Bell teorema, edo mekanika kuantikoaren beste hainbat ondorio nagusi. Mekanika kuantikoko beste hainbat ezaugarri bezala, matematika abstraktu baina oso arruntez ondo uler daiteke. Gainezarpen Kuantikoa (ingelesez quantum superposition , edo gazteleraz superposición cuántica ) da sistema baten egoera bat non bere ezaugarri fisikoek balio jakin bat ez duten. Gainezarpen honi esker esan genezake, ziurgabetasun printzipioari buruzko gure blog sarreretan esaten genuen bezala, objektu baten posizioak edo abiadurak, bietako batek, balio jakinik ez duela. Baina posizioa eta abiadura ez dira behagarri aproposak gainezarpen kuantikoa ulertzeko. Magnitude fisiko jarraiak direnez (edozein balio posible izan dezakete) matematikoki aztertzeko zail xamarrak dira. Badaude behagarri aproposago batzu, neurtzen den magnitude fisikoak bi ba
Gehiago ikusi »

Elkartze kuantikoa eta EPR paradoxa

Irudia
  Asko hitz egin izan da elkartze kuantikoaren inguruan, batez ere EPR paradoxaren baitan. Nahiz eta elkartze kuantikoak fisika klasikoan parekorik ez izan, EPR paradoxan duen eragina ez da dirudien bezain misteriotsua. Hemen elkartze kuantikoa azaltzen saiatuko gara, eta EPR paradoxa zer den eta elkartzeak nola eragiten duen ere azalduko dugu. Elkartze kuantikoa ( entrelazamiento cuántico gazteleraz, quantum entanglement ingelesez), fisika klasikoan parekorik ez duen fenomenoa da. Bi sistema ezberdinen egoera kuantikoak elkarrekin nahastuta daude, eta ezin da sistema bakar baten egoera aztertu bestearenean eraginik izan gabe. Bai sistema bat eta bai bestea gainezarpen kuantikoan daude, eta bi gainezarpenak elkarren artean nahastuta daude. Beherago aztertuko dugu matematikoki, Dirac notazioa erabiliz, nola adierazten den egoera hau. Elkartze kuantikoaren ondorio nagusia da sistema batean neurketa bat egiten bada, beste sistemaren egoeran ere eragina duela. Hau da, sistema bat gaine
Gehiago ikusi »

Zizarezuloaren afera: zer gertatu da

Irudia
"Zizare-zulo bat sortu dute ordenagailu kuantiko bat erabiliz." Izenburu hori zuen albisteak bere berri eman zuen Quanta aldizkarian. Fisika teorikoaren zutarriak dardarka jarri zitzakeen halako izenburudun ikerketa batek, baina behin dardarizoa pasata, guztia ezerezean geratu da. Sekulako oihartzuna izan bazuen ere, fisikariak ados jartzen ari dira esperimentu arrunt bat gehiago besterik ez zela izan esatean. Zer gertatu zen, zergatik horrelako oihartzuna? Duela bi aste Nature aldizkarian argitaratu zuten: Googlen ordenagailu kuantiko batean zizare-zulo bat sortu zuten. Gure txio harian azaltzen saiatu ginen zer argitaratu zen. Motzean esanda, korapilatze kuantikoa erabiliz sistema kuantiko konkretu bat sortu zuten, eta AdS/CFT delako korrespondentziaren arabera, sistema kuantiko hori matematikoki zizare-zulo sinplifikatu baten parekidea da. Berriak sekulako oihartzuna izan zuen. Quanta aldizkari zientifikoa izan zen xehetasun gehien eman zituena, albistearen inguruko pri
Gehiago ikusi »